Przełomem w postrzeganiu kobiety w buddyzmie jest buddyzm tantryczny (wadżrajana). Rozwinął on w znacznym stopniu filozofię, która pogłębiła widzenie rzeczywistości w jej żeńskim i męskim aspekcie. Stosunek męskich nauczycieli do kobiet w tej szkole buddyzmu oddaje fragment wypowiedzi Milarepy : „Istotą kobiety jest mądrość, źródło spontanicznego poznania (…); nigdy nie uważaj jej za kogoś niższego. Staraj się szczególnie o to, aby widzieć w niej Wadżrawarahi”.
Tybetańczycy zapożyczyli z Indii również najwyższą formę buddyzmu tantrycznego dzogczen, przez wieki przekazywaną w sposób sekretny. Założyciel tejże szkoły – Garab Dordże, powiedział, że to właśnie kobiety są najbardziej predysponowane, by osiągnąć ostateczny poziom nauk dzogczen.
W tybetańskiej szkole buddyzmu funkcjonuje pojęcie bhagawati. Jest to synonim oświeconej żeńskiej natury, często przedstawiany jako żeński Budda. Tych żeńskich form Buddy jest wiele, bo wiele jest rodzajów istot, które mają różną wizję rzeczywistości i różne związane z tym potrzeby. Dana forma żeńskiego Buddy jest odpowiednia dla danej istoty, którą dzięki swoim środkom doprowadzi do oświecenia.
Kobieta w tantryzmie jest ucieleśnieniem najwyższej mądrości, która rozpoznaje ostateczną naturę rzeczywistości, czyli pustkę. Samą pustkę utożsamia się też z żeńską częścią natury rzeczywistości, która jest kreatywnością. Właśnie dlatego, że wszystko się zmienia i jest współzależne, w rzeczywistości pojawiają się ciągle nowe formy bytu.
Męskim aspektem rzeczywistości jest dynamizm, ale również tak zwane skuteczne środki, które pozwalają najlepiej i najszybciej osiągnąć oświecenie.
W wadżrajanie męskie cechy nie są przeciwstawiane żeńskim. Wprost przeciwnie, są one nieodłącznymi i naturalnymi składnikami rzeczywistości. Razem współtworzą jedną i tą samą rzeczywistość. Dlatego przedstawia się żeńskich i męskich Buddów w seksualnym zjednoczeniu, podkreślając w ten sposób jedność ostatecznej natury rzeczywistości. Ten wymiar ostatecznej natury rzeczywistości obecny jest w każdym człowieku. Zarówno w mężczyźnie, jak i w kobietach – twierdzi wadżrajana – znajdują się kanały energetyczne. Po bokach ciała, każdy człowiek ma żeński i męski kanał energetyczny natomiast wzdłuż osi kręgosłupa umiejscowiony jest niedualny kanał energetyczny. To ukazuje, że mimo różnic cielesnych, na poziomie subtelnym wszystkie istoty ludzkie mają ten sam potencjał umożliwiający osiągnięcie Oświecenia. Zgodnie z buddyjską ideą reinkarnacji oraz z nauką o nietrwałości świata i zjawisk w nim występujących, zarówno formy kobiece jak i męskie, w których ludzie egzystują, przeminą. W następnym wcieleniu może być zupełnie odwrotnie, tzn. niektórzy mężczyźni odrodzą się jako kobiety a niektóre kobiety jako mężczyźni. Dlatego człowiek nie powinien przywiązywać się do swojej obecnej formy. Ma raczej skierować swoją uwagę na potencjał, który znajduje się na subtelniejszym poziomie, a który jest taki sam u wszystkich.
Wizerunki buddyjskich bóstw kobiecych są przedstawiane na tankach (tybetańskich obrazach o charakterze religijnym, namalowanych na jedwabnym płótnie i przechowywanym w zwoju), gdzie zwykle przybierają formę:
– siedzącej kobiety, reprezentującej filozoficzne koncepcje, wywodzącą się z buddyzmu indyjskiego, np. Pradżniaparamita, Tara;
– tańczącej lub stojącej kobiety, dynamicznej, często gniewnej;
– jab-jum – kobiety obejmującej w zespoleniu seksualnym mężczyznę.
Dynamiczna dakini oraz statyczna postać kobieca najprawdopodobniej są wpływem indyjskim, natomiast jab jum występuje głównie na tybetańskich i nepalskich wizerunkach.
Wyżej wymienione formy żeńskich bóstw tantrycznych mogą zasadniczo pełnić cztery funkcje:
1) yidam tj. oświecone, medytujące bóstwo, które wyraża jedność mądrości
i współczucia, nieoddzielone jeszcze od osoby medytującej;
2) nauczyciel (guru) tj. w pełni uświadomiona założycielka tradycji, przewodnik duchowy;
3) strażniczka dharmy (dharmapala, dakinie), zwykle pokazywana jako oświecona jednostka w gniewnej formie, głównym zadaniem obrońcy jest eliminowanie utrudnień duchowych, przeszkadzających praktykującemu;
4) postać historyczna (ktoś, kto żył na tej ziemi i może być rozpoznany historycznie).
Każde z tych bóstw może pełnić równocześnie kilka funkcji. Mogą one być jednocześnie np. guru i yidam.
Najwyższą manifestacją żeńskości, wcieleniem kobiecego aspektu rzeczywistości w buddyzmie tybetańskim jest dakini. Sanskrycki termin dakini, tybetański – khandro, dosłownie oznacza „chodząca po niebie” albo „poruszająca się
w niebie”. Dakini to mistyczna żeńska istota, która może pojawić się w snach lub wizjach. Przybiera wtedy postać człowieka lub bogini, młodej dziewczyny, dojrzałej kobiety lub starej wiedźmy. Może być łagodna, pół-gniewna lub gniewna. Niekiedy jest postrzegana jako powszechna gra energii w zjawiskowym świecie, wiecznie zmieniający się strumień mocy, z którym praktykujący jogę musi pracować, aby osiągnąć urzeczywistnienie.
Znaczenie dakini najlepiej chyba oddaje Tsultrim Allione w książce pt. Kobiety mądrości, gdzie czytamy: „Swoje przesłanie dakinie przekazują bezpośrednio poprzez doświadczenie życiowe, a nie przy pomocy zawiłych argumentów filozoficznych. Właśnie z tego powodu dakini związana jest z naukami tantrycznymi, które pracują bezpośrednio z energią ciała, mowy i umysłu a nie z bardziej intelektualnymi naukami sutr.” Po czym dodaje, iż dakini: „Pełni rolę duchowej akuszerki pomagającej tantrykowi przedrzeć się przez konceptualizację i pracować bezpośrednio z energią po to, by urodził mądrość, którą ona ucieleśnia.” Rozróżnia się następujące dakinie:
– oświecone – dakinie mądrości, które osiągnęły wyzwolenie z samsary; należą do nich żeńskie yidam;
– nieoświecone – światowe dakinie; zaliczają się do nich wspaniałe, praktykujące buddyzm kobiety, które jednak nie osiągnęły jeszcze pełnego wyzwolenia;
w przeciwieństwie do dakiń mądrości, potrafią ludziom przeszkadzać w życiu, zsyłać choroby a nawet zabić; do nich należało pięć sióstr Tseringma, aż Padmasambhawa
a później Milarepa poskromili je i uczynili z nich strażniczki dharmy; wciąż zalicza się je do tej kategorii, gdyż obejmuje ona także strażniczki bodhisatwów.
Zarówno dakinie mądrości jak i światowe posiadają cudowne moce. Obie grupy tych dakiń dzielą się na pięć rodzin:
– Padma (Lotos) – dakini jest krępa z różową, tłustą cerą. Jest rozmowna i silna. Kontroluje bogów, demony i ludzi. Daje człowiekowi gwarancję, że nie odrodzi się
w niższych sferach egzystencji;
– Sangje (Budda) – dakini jest niebieskawo biała. Jest uśmiechnięta, łagodna i długo żyjąca. Udziela innym równie długiego życia i sprawia, że człowiek może się odrodzić w krainie dakiń;
– Ratna (Klejnot) – dakini jest wysoka, szczupła, o złotej skórze i z białymi włosami. Śpiewa i tańczy. Udziela innym bogactwa i sukcesu w ich życiu. Zamyka możliwość odrodzenia
w sferze piekieł;
– Karma (Działanie) – dakini jest biała i promieniująca, uśmiechnięta, pełna szacunku, godna zaufania i hojna. Udziela doczesnych sukcesów i sprawia, że ludzie odradzają się jako ludzie, a nie jako inne istoty;
– Dordże (Piorun) – dakini jest piękna, rumiana i promienna. Posiada specjalne znamiona takie jak 5 pieprzyków na czole (brwi). Jest współczująca, czysta, cnotliwa
i „pobożna”. Z nią nie jest możliwe „spadnięcie”, degradacja do jakiejkolwiek niższej sfery egzystencji.
Dakinie rodzą się w trojaki sposób: spontanicznie oświecone wyłaniają się z Dharmakaji lub Sambogakaji, odradzają się w niebiańskiej krainie dakiń, bądź pojawiają się jako realizacja mantry (są to kobiety, które osiągają różne poziomy urzeczywistnienia).
Reprezentują one cztery rodzaje aktywności: uspokajającą (uśmierza strach, lęk i cierpienie), wzbogacającą (rozwijającą – powiększa zasługę, zdrowie i wydłuża życie), magnetyzującą (gromadzi wszystkie potrzebne okoliczności wspierające rozwój duchowy) oraz niszczącą (gniewna interwencja, pomoc w pokonaniu przeszkód na ścieżce).
Praktykujący buddyzm tantryczny oprócz schronienia w trzech klejnotach (Buddzie, dharmie i sandze) przyjmują schronienie w trzech korzeniach: nauczycielu, yidamie i właśnie w dakini, która w tym aspekcie jest oczywiście oświecona i reprezentuje aktywność Buddy.
Wiele tekstów, szczególnie termy, zapisanych jest w tzw. języku dakiń. Jest to symboliczny język, który może być odczytywany tylko przez oświecone istoty – w przypadku term musi być to dodatkowo istota do tego specjalnie uprawniona. Tertoni a więc ci, którzy odnajdują termy i je odczytują, aby to zrobić muszą posiadać odpowiednią partnerkę, a najodpowiedniejsza w tym wypadku jest dakini (inkarnacja, emanacja np. Jeszie Tsogjal).
Multi Culti Zone 
Dyskusja
Brak komentarzy.